Alevi inanç ve ibadetinin merkezinde yalnız insan vardır, kadında insandır. İnanç penceresinden kadın ve erkeğe ayrı bakılmaz, aynı nazar ile bakılır.
Kendi noksanını görüp arif ol,
Kimsenin ayıbını gözetme gönül,
72 millete aynı nazar ile bak,
Hak sevmiş yaratmış söz etme gönül
Alevi öğretisinin temelinde insana saygının özü yatar. Bu saygı , insan Tanrı (Hak )beraberliği inanışının yansıması ve ibadetin özüdür.
Alevi inancında kadınlar üzerinde hiçbir baskı yoktur. Alevi kadını yerine göre anadır, sevgidır,eşitir, bacıdır.
Sünni geleneklerinde olduğu gibi tesettür şeklinde kapanma kuralı yoktur. Açık başla toplantılara katılarak, On iki Hizmette görev alabilirler. Oyu ve onayı vardır. Kadınlar, özgürce fikirlerini söyleyerek tartışmalara katılma ve eleştiri haklarına sahiptirler.
Tarihte çok sayıda ozan, şair, felsefeci hatta önderlik yapan Alevi kadını vardır. Alevi kadınlarının, 13. Yüzyılda Anadoluda ‘’ Bacıyan’’ örgütünü kurarak toplumsal mücadelede aktif olarak yer aldıklarını görüyoruz.
Alevi gelenegi çok evliligi yasaklamıştır. Haksız yere kadın boşayanlar ‘’düşkün’’ sayılarak toplum dışına atılırlar.
Alevi kadını toplumsal yaşamın her alanında kendilerine düşen sorumlulukları yerine getirerek çalışmalarını sürdürmektedirler.
Alevi inancında bireyler cinsiyetlerine göre değil, niteliklerine göre önemlidir. Cemlerde de kadın erkek ayırımı gözetilmez.
Kadın erkek birlikte ibadet eder.
Alevilikte Hz. Ali’nın karısı Hz. Fatma’ya duyulan saygı ve hürmetin altında da yine aynı gerekçe yatmaktadır.
Alevi Bektaşi inancına göre Tanrı, herkese karşı eşit mesafede olup, ibadet herkese açıktır. Tanrı’nın karşısında insanlar, kadın ya da erkek değil can olarak bulunmaktadırlar. İbadet esnesında insan, Tanrı’nın karşısındadır. Tanrı (Hak ) katında insan, zaten kendi bedeninden çıkıp ruh yani can olrak bulunmaktadır.
Alevi inancında hiçbir cinsiyetin kutsallığından bahsetmek ve birini diğerinden üstün tutmak mümkün değildır.
Alevi inancında erkeğin veya kadının kutsallığından çok ‘’er’’ mertebesine ulaşan insanın kutsalığı söz konusudur. Bu dereceye kadın ya da erkek kim gelirse gelsin kutsallaştırılır.
Hasan Kılavuz
